Τετάρτη 26 Μαΐου 2010

Τα σιωπηλά μνημεία αναστοχάζονται το παρελθόν

Είναι καιρός τώρα που ακούμε πολλούς και διάφορους να προσπαθούν να περιγράψουν και να ερμηνεύσουν το παρόν χρησιμοποιώντας όρους όπως τη "νέα κατοχή" και άλλα, πάμπολλα, άλλοτε ωραία και άλλοτε ευφάνταστα, νεολογισμούς μεστούς περιεχόμενου ή άνευ, μονοσήμαντα ή πολυσήμαντα εννοιολογήματα, τα οποία προστίθενται ως λήμματα στο λεξικό της καθημερινότητας. Ως καραμέλα πιπιλίζονται από πολλούς [και φυσικά είναι δικαίωμα του καθένα και αναφαίρετο και ό,τι άλλο, αλλά οι καραμέλες προκαλούν και τερηδόνα...]. Άλλοι πάλι κάνουν αναδρομές στο παρελθόν και προσπαθούν να συγκρίνουν, να διαφωτίσουν, να βρουν συνέχειες ή ασυνέχειες, στρεβλές και ευθύγραμμες πορείες. Λένε πως το παρελθόν βοηθάει στην ερμηνεία του παρόντος, αλλά για ποιο παρελθόν μιλούν και πως εννοούν το παρελθόν;

Είναι και κάποιοι που επιμένουν να σκαλίζουν το παρελθόν άλλοτε μέσα σε επιχώσεις και άλλοτε σε σελίδες κιτρινισμένες και φθαρμένες. Συνήθως αυτοί δε μιλούν όπως οι άλλοι, οι "παραπάνω". Γνωρίζουν πολύ καλά πως όποιος θέλει να ψάξει το παρελθόν πρέπει να σκαλίσει αυλάκια για να ξαναφέρει το νερό στις πηγές και πως αυτός που ανακατεύεται με το παρελθόν που κρύβεται κάτω από τα χώματα θα λερωθεί. Αλλά δεν τους νοιάζει και πολύ και συνεχίζουν...


Άγνωστο παραμένει ίσως το έργο του Αλέξανδρου Πασπάτη "Η πολιορκία και η Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων το 1453" που εκδόθηκε το 1890 και αποτελεί την τελευταία μονογραφία που εξέδωσε ο συγγραφέας στη διάρκεια της ζωής του. [ανατυπώθηκε από τις εκδόσεις Εκάτη το 2009].
Ο Αλ. Πασπάτης (Χίος 1814 - Αθήνα 1892) ήταν γιατρός με σημαντικό ερευνητικό έργο στον τομέα της επιδημιολογίας και παράλληλα ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μελέτη της ιστορίας, της αρχαιολογίας και της γλωσσολογίας.
Θα αναφερθούμε όμως στο άλλο σημαντικό έργο του "Βυζαντιναί μελέται. Τοπογραφικαί και ιστορικαί, που εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1877 από το Τυπογραφείο του Αντωνίου Κορομηλά και το Βιβλιοπωλείο των Αδελφών Δεσπάστα (ανατυπώθηκε από τις εκδόσεις Καραβία το 1986].
Το ενδιαφέρον είναι ότι ίσως από πρώτη άποψη καταγράφεται η αγωνιώδης προσπάθεια να δημοσιευθούν τα βυζαντινά μνημεία της Κωνσταντινούπολης. Τι γίνεται λοιπόν με τα μνημεία που μαρτυρούν το βυζαντινό και μετά την Άλωση το οθωμανικό παρελθόν της Πόλης;


«Ένεκα της απωλείας τοσούτων γεραρών μνημείων, η ιστορία της Κ/πόλεως οσημέραι αμαυρούται. Ανέμνησα εν ταις ανασκαφαίς του Θρακικού σιδηροδρόμου και εν τη περιγραφή του ναού της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας πολλών βυζαντινών μνημείων την απώλειαν."

και θα αναφερθεί στα χερσαία τείχη, τις πύλες και τις επιγραφές, το παλάτι των Βλαχερνών αλλά και ό,τι ερχόταν στο φως κατά την κατασκευή του "Θρακικού Σιδηροδρόμου" (1871).

"Αποδίδω τη μέχρι τούδε άγνοιαν της Βυζαντινής ιστορίας, εις την ημετέραν αξιόμεμπτον ολιγωρίαν. Όσοι εκ των ημετέρων και ξένων περιέγραψαν την Κ/πολιν, ηρύσθησαν τα πλείονα εκ προγενέστερων συγγραφέων, βαρυνόμενοι οι ίδιοι, τας σκολιάς διόδους της πόλεως και την ιδίοις όμασσιν επίσκεψιν των ισταμένων μνημείων. Πάμπολλα μνημεία, σώα και ηρειπωμένα, διέφυγαν των πλειοτέρων τα όμματα. Ομολογώ ότι οι Οθωμανοί, οι μη εκτιμώντες τ’ αλλότρια, ουδέποτι παρενοχλούσι τους επισκεπτόμενους αυτά

Σύμφωνα με τον Αλ. Πασπάτη, οι βυζαντινές εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης ανέρχονταν σε 51, από τις οποίες οι 17 είχαν μετατραπεί σε "τεμένη", 15 ήταν άγνωστες ως τότε, 14 στέκονταν ερειπωμένες, και δυο λειτουργούσαν από τους Αρμενίους.
Αλλά,

«Οι παραπονούμενοι, ότι δεν δύνανται ν’ ανασκάψωσι των Βυζαντινών ανακτόρων την χώραν ή του αρχαίου λουτρού του Ζευξίππου το έδαφος, όπου πιθανόν κείνται λείψανα των πολλών εκεί Ελληνικών ανδριάντων, ώφειλον πρότερον να ιστορήσωσι τα πολλά εισέτι ιστάμενα επιφανή μνημεία, εκ των οποίων σαφηνίζεται ο πολυετής βίος των Βυζαντίων.»

και επισημαίνει:

«Αν οι ετερόθρησκοι Οθωμανοί κατηδάφισαν πολλά των Βυζαντίων κτίρια και έτερα κατακρατούσι, προς ιδίαν αυτών χρήσιν, μη λησμονώμεν ότι και οι Βυζάντιοι θρησκομανέστεροι τούτων, κατηδάφισαν αρχαίους περικαλλείς ναούς, ηφάνισαν πολλά των ελλήνων χειρόγραφα και κατέκαυσαν άπαντα τα συγγράμματα των εικονομάχων.»

αλλά,

"Η ιστορία του Βυζαντινού κράτους είναι η ιστορία του ημέτερου πολυετούς βίου καθ’ όλον τον μεσαίωνα»

και μολονότι

«Καθ’ όλον τον βίον των Βυζαντίων αναγινώσκομεν επαναστάσεις των τυραννουμένων υπηκόων κατά των απολύτων βασιλέων, πολίτευμα σκολιόν, φόνους, εκτυφλώσεις, εμφυλίους πολέμους, αστοργίαν και ασύγγνωστον απανθρωπίαν. Εν τη μεγαλοπόλει ταύτη, την οποίαν τοσούτον εκαλλώπισεν η φύσις, πολύδακρυν βίον εβίουν οι εγκάτοικοι, πενόμενοι και ταλαιπωρούμενοι μέχρι της υπό των Οθωμανών αλώσεως αυτής. Της θαυμασίας του τόπου καλλονής αντίρροπον ήτον η πολλή της πολιτείας ασχημία. Δια πάντα Έλληνα αγαπώντα την ιστορίαν των πατέρων αυτού, και εγκύπτοντα εις την μελέτην του ιδιωτικού βίου και της πολιτείας των Βυζαντίων, η περικαλλής αύτη πόλις παρρησιάζεται ως περικεκοσμημένη εταίρα. Εις ημάς εναπόκειται να διαχωρίσωμεν τα φαύλα υπό τ’ αγαθά, ουδόλως μιμούμενοι τους ξένους τους κακολογούντας άπαντας τους Βυζαντίους και την πολιτείαν αυτών, και ουδέν ευρίσκοντας άξιον επαίνου ή μιμήσεως εν τη πολυετεί ιστορία ταύτη. Εκ των ακολούθων μελετών πειθόμεθα, ότι δεν ήσαν επίψογα άπαντα των Βυζαντίων»

έγραφε ο λοιπόν ο Πασπάτης τέτοιες μέρες μάλλον

"Εν Κωνσταντινουπόλει, κατά Μάιον, 1877"

Και μη βιαστεί κανείς να τον χαρακτηρίσει «κοραϊκό εθνικιστή»:

«η πικρά κατά των Βυζαντίων καταφορά, εμίανε και τους κορυφαίους εξ ημών, αναφέρων τον αείμνηστον Κοραήν, πολλάκις κακίζοντα τους Βυζαντίους, τους ομοίους αυτών Φαναριώτας, πατρικώς παραινούντα πάντας τους ομογενείς, ίν’ απομακρύνονται από την ζύμην του Βυζαντινού πολιτισμού»

Για το παρελθόν και το παρόν προβληματίζεται και σχολιάζει, ίσως και με αναφορές στο μέλλον:

«Μετά την ανάκτησιν του κράτους, υπό του Μιχαήλ Παλαιολόγου τω 1261ω μέχρι της τελευταίας αλώσεως, οι βασιλείς του Βυζαντίου, πότε μεν προς τους Ιταλούς, πότε δε προς τους Οθωμανούς μαχόμενοι, υπ’ αχρηματίας κατατρυχόμενοι, μετά χαράς πολλάκις ήκουον την υπισχνουμένην των Ιταλών βοήθεια, υπό τον αμετάβλητον όρον της εις Ρώμην υποταγής. Εν αυταίς ακόμη ταις παραμοναίς της τελευταίας αλώσεως, όταν εκ των χερσαίων τειχών, μετά τρόμου έβλεπον τας πεδιάδας πλήρεις μυριάδων στρατού, όταν εντός του Βυζαντίου κεκλεισμένοι, εδέοντο εν ταις εκκλησίαις και μοναίς υπέρ σωτηρίας, πάλιν χαρμόσυνος βοηθείας αγγελία εκομίσθη εν Βυζαντίω, πρώτιστον όρον αιτούσα την υποταγήν. Πάλιν οι κληρικοί θαραλλέως αντέστησαν, ακλόνητοι μέχρι τέλους μείναντες. Υπέκυψαν τέλος υπό δεσπότας αλλοθρήσκους, ουδέποτε την θρησκείαν αυτών ενοχλήσαντας, και εβίωσαν βίον μεν δούλον, αδούλωτοι δε την διάνοιαν.
Ταύτα άλλοι πολλάκις επενέλαβον· ταύτα και εγώ σήμερον επαναλαμβάνω, διότι αι θρησκευτικαί έριδες αι συγκινούσαι σήμερον την Ευρώπην ως σεισμός υπόκωφος, ουχί μόνο τεκμαίρουσιν αλλά πληρέστατα δικαιούσι την μεγίστην των Βυζαντινών κληρικών σύνεσιν, και την υπέρ ημών των απογόνων αυτών ανεκτίμητον πολιτείαν.
»

Εάν κάποιος σήμερα ισχυριζόταν ότι οι Έλληνες δεν ήταν σκλάβοι των Οθωμανών, είναι πιθανόν να προκαλούσε έντονες διαμαρτυρίες ή θερμή υποδοχή, αλλά και αδιαφορία. Εξαρτάται από τον αναστοχασμό που επιχειρεί και την ανάγνωση που κάνει "χωρίς τις φαλκιδεύσεις που επέβαλε η ανάγκη διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας ενός νεοσύστατου κράτους".

Άραγε ο Αλ. Πασπάτης τα είχε όλα αυτά κατά νου;

Τρίτη 18 Μαΐου 2010

Το Μουσείο της Χαμένης Αθωότητας

Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), το 1977 αποφάσισε να αναδείξει το ρόλο των Μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία και όρισε η σημερινή μέρα να γιορτάζεται ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων για «να γίνουν τα Μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών, με σκοπό την ανάπτυξη της μόρφωσης και της αμοιβαίας κατανόησης, τη συνεργασία και την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς». Κι από τότε πέρασαν πολλά χρόνια, πολλά άλλαξαν, αλλά και έμειναν ίδια, ωστόσο με ή δίχως τυμπανοκρουσίες γιορτάζεται αυτή η μέρα με πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις.
Έχει συνηθίσει ο κόσμος να συνδυάζει τα μουσεία με κρύες και βλοσυρές αίθουσες, προθήκες και ακατανόητες ταμπέλες, αγάλματα και αγγεία, την απαγόρευση αλλά και την ακατανίκητη επιθυμία να αγγίξεις αυτό που βλέπεις. Πολλά μουσεία ξεφυτρώνουν τώρα τελευταία με πολλά και ενδιαφέροντα εκθέματα και προγράμματα, ευφάνταστες μουσειολογικές και μουσειογραφικές μελέτες, και μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα.

Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα Μουσεία, κανείς δε τα αποκαλεί έτσι, και πάρα πολλοί λένε ότι δεν είναι καν μουσεία.

Όταν δεν βρίσκονται στον ου-τόπο, είναι συνήθως δίπλα μας.

Στους Σιδηροδρόμους μελετάς χαραχτήρες και προσωπικότητες, διακρίνεις ανθρώπους, ψάχνεις καταστάσεις, βλέπεις προβλήματα. Είναι περατζάδα ο όποιος σταθμός, τρένων είτε λεωφορείων. Είναι τόποι να μαθαίνεις πολλά σ’αυτούς, ακόμα και για το ¨πολιτικό ρεύμα¨ των αυριανών ψηφοφόρων παραμονές εκλογών. Φτιάχνεις με τη λογική του νου σου ένα πραγματικό γκάλοπ, το πιο έγκυρο και σίγουρο, όταν παρακολουθάς και παρατηράς ποιας αποχρώσεως εφημερίδα κρατάνε στα χέρια τους οι πολλοί και βιαστικοί επιβάτες, που τις αγοράζουν για το μακρινό τους ταξίδι. Δε χρειάζεται να κάνεις πλάγιες πολιτικές ερωτήσεις να βγάζεις συμπεράσματα, ούτε για τους άλλους πολίτες αυτής της χώρας !...

Δίχως εισητήριο και άλλους χρηματικούς πόρους και περιορισμούς τρέφονται με συναισθήματα και παράγουν συναισθήματα. Τα εκθέματά του προέρχονται από συστηματικές και σωστικές ανασκαφές σε «εργοτάξια εξαιρετικών αισθημάτων» και η επώνυμη ανωνυμία τους έχει να πει πολλές ιστορίες.

μερικοί-μερικοί παρουσιάζονται κάπου-κάπου και ως μόνιμοι επισκέπτες του. Μ’ αυτοί δεν μοιάζουν με μένα. Αυτοί είναι «παρείσακτοι». Είναι κι άστεγοι ζητιάνοι πού εξασφαλίζουν πρόσκαιρη στέγη χειμώνα καιρό και μάλλον αφήνουν σίγουρα κάποιες ψείρες τους, που θα χώνονται μετά αυτές μέσα στα ρούχα των ανύποπτων ταξιδιωτών. Είναι και αλήτες με τατουάζ στη κοιλιά τους και τα μπράτσα τους, που σε βλέπουν αλλοίθωρα και μπορεί να σε ληστέψουν κιόλας στη μοναξιά και να σε μαχαιρώσουν ακόμα. Είναι και ένα-δύο απελπισμένα ρεμάλια της ζωής, που ζητάνε μέσα στην κίνηση, εδώ, να ξεχάσουν λίγο τα βάσανά τους, να βρουν λίγη παρηγοριά. Είναι κι οι σκύλοι κοπαδιαστοί στη πλατεία, που καυγαδίζουν γαυγίζοντας και κουτρουβαλιάζονται στο χώμα, παλεύοντας για τη σκύλα, που στον καιρό τους κάνουν έρωτα.

Είναι ανοιχτά στους επισκέπτες όλες τις ώρες και τις εποχές και αυτοί οι επισκέπτες είναι που αποτελούν καμιά φορά τα ζωντανά εκθέματα, έξω από προθήκες και κάτω από τα βάθρα, δίχως ταμπέλες και επεξηγήσεις.

Στους Σταθμούς πηγαινοέρχεται καθημερινά λαός. Λαός διάφορος, λογιώ-λογιών , χωρισμένοι με αταξία σε τάξεις, με ξεχωριστά καθένας βιώματα. Και φτάνει να ξέρεις, να βλέπεις και ν’ακούς, για να ξεχωρίσεις, χωρίς μεγάλη προσπάθεια, την ολοφάνερη, μα κρυφή για τυφλωμένους τραγική εικόνα της εποχής μας και την ολοκάθαρη τρανταχτή, μ’ άηχη για τους θεληματικά κουφούς αγχώδη κραυγή, στην τρεχάλα της κοινωνικής ζωής, έστω και τουλάχιστο του δικού μας πολιτισμού, γιατί από τους σταθμούς περνούν κι αλλοδαποί, τουρίστες και μη. Ακόμα ότι πιάνεις μια κουβεντούλα ίσως στα πεταχτά με όποιους λιγοστούς άγνωστους ταξιδιώτες στην αναμονή τους να περιμένουν να’ρθει το τρένο να το πάρουν.

Ακούς τόσες ιστορίες, να φεύγει η μελαγχολία, αληθινές και σοβαρές ,να σου κινούν το ενδιαφέρον. Ακούς και παράξενες και αλλόκοτες , ακούς και ψευτιές και παλαβές κουβέντες κι ανέκδοτα, που κανονικά θα πρέπει να διασκεδάζουν....

ακούω κι αλήθειες και ψέματα και κοτσάνες στο Σταθμό αυτό των τρένων.


Αυτά τα μουσεία, θα μπορούσαν να λέγονται με διάφορα ονόματα, ίσως να έχουν και το ίδιο όνομα, "Μουσείο της Χαμένης Αθωότητας"....

τα αποσπάσματα είναι από το διήγημα του Παναγιώτη Κατσιρέλου (1915-2007), Ο σταθμός των τρένων

Σάββατο 15 Μαΐου 2010

Η Αυτομόρφωση

Χτες ξεκίνησαν οι "πανελλήνιες" εξετάσεις. Μπορεί να άλλαξε βέβαια το σύστημα και η κατ' όνομα έκθεση "ιδεών"(;) να ονομάστηκε μάθημα της "Νεοελληνικής γλώσσας" και μάλιστα "γενικής παιδείας", αλλά οι εξετάσεις είναι πάντα εξετάσεις. Ενδιαφέρον μου φάνηκε απομονωμένο το θέμα, η "αυτομόρφωση" μέχρι που διάβασα και την πλήρη εκφώνηση.

"Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος, έχοντας επίγνωση των αναγκών και των επιθυμιών του, καλείται να συμβάλει αποφασιστικά στην πορεία της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής του κατάρτισης. (....)"

και άλλα πολλά, θεωρητικά μάλλον και εξ αποστάσεως ακαδημαϊκώς αποστειρωμένης.

Παντού βέβαια οι σωστές απαντήσεις/διαφημίσεις από τα τάδε φροντιστήρια.

Πάει λίγος καιρός που ο Ανδρέας "ο μικρός" (αν και μεγάλος στην ηλικία, αλλά έτσι είναι γνωστός στο χωριό του, ένα προσφυγοχώρι, στα ενδότερα του θεσσαλικού κάμπου) αποφάσισε να μη σταματήσει στο Απολυτήριο του Δημοτικού και να προχωρήσει λίγο παραπάνω, γιατί το Εξατάξιο Γυμνάσιο δε μπόρεσε να το ξεκινήσει καν γιατί έπρεπε να δουλέψει. Σε μια συζήτηση που είχα μαζί του τι τον έκανε να "αυτομορφωθεί" μου είπε ότι το αποφάσισε για να καταλάβει τον κόσμο, καθώς και ότι η γνώση δε πάει ποτέ χαμένη. Θέλει ακόμη να γράφει ορθογραφημένα (στέλνει που και που αρθράκια για την επικαιρότητα στον τοπικό τύπο). Αρκετά από αυτά μου τα δίνει κάθε φορά που δημοσιεύονται. Πολλές φορές μας λέει και ιστορίες από την Μικρασία, ώσπου μια μέρα μου έδωσε το παρακάτω, το οποίο αντιγράφω ακριβώς:

Τοχατούν γιαζουλαρού αμάν
γιαϊλίρ κουζουλαρού
αλαχτά πανά γιασμούς που
καρά γιαζουλαρού.

Αμάν γκιουζέλ αλτατμά πενί
τζαντάν σεβιορούμ σενί.

Τοχάτ γιολού τουζ κετέρ
αμάν πυρ ιντζεϊτσίκ κουζ κιτέρ
οκούζ γιολού σασιρμίς ισαλάχ
μπιζέ κιτέρ.

Αμάν γκιουζέλ αλτατμά πενί
τζαντάν σεβιορούμ σενί.

Τοχατούν αλτούν τασλού
γιαρίμ νιητσίν γκιοζλερίν γιασλή;
πουόλε πυρ βαρ κη
αλ γιανάτι σατσού κασλού.

Αμάν γκιουζέλ αλτατμά πενί
τζαντάν σεβιορούμ σενί.

Τας κιοπλούτεν κετσερκέν
κιόπλουτε σαλατού πενί
ιτίν γκαουρούν ογλού
υπσίζ μπαγλατού πενί.

Αμάν γκιουζέλ αλτατμά πενί
ηλελέ γιαλατμά πενί.

Είναι τραγούδι που λέγαν οι δικοί του, ένα από τα πολλά που καταγράφει.

Ο Ανδρέας μπορεί ποτέ να μη φτάσει να γράψει "πανελλήνιες εξετάσεις" για να πει τι πραγματικά σημαίνει αυτομόρφωση. Ίσως και το χωριό του σε λίγα χρόνια με τη μοίρα που έλαχε για την αγροτική ύπαιθρο να αλλάξει όνομα και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον αγροτουρισμό και επενδυτικά σχέδια (άλλο ένα θέμα για κάποιες μελλοντικές εξετάσεις). Ο ίδιος θα συνεχίσει όμως να γράφει αρθράκια και να σχολιάζει το τι συμβαίνει γύρω του και να μαζεύει τραγούδια που λέγαν οι παππούδες και οι γονείς του, "για να μη χαθούν".

Και βέβαια η ζωή συνεχίζεται, αλλά επίσης και "η ζωή κύκλους κάνει".

Δευτέρα 3 Μαΐου 2010

η φτώχεια σύντροφε αφ' εαυτής δεν ερμηνεύεται

Σκέψεις σκόρπιες κι αισθήματα ανάμικτα, όταν μας ήθελαν καθηλωμένους ανάμεσα στις προβολές / συνεντεύξεις και τις ρηχόπατες αναλύσεις για τα όσα ακούσαμε την Κυριακή, με το Greek Idol να υπόσχεται διέξοδο στο αδιέξοδο και τα απαραίτητα διαλλείματα με διαφημίσεις της προαναγγελόμενης χαμένης καταναλωτικής ευημερίας.

Βαριά μετράει, βαριά μετράει μα όσο κι αν αναγκεύεται
η φτώχεια σύντροφε αφ' εαυτής δεν ερμηνεύεται.

Τα φράγκα αν και δυσεύρετα είναι γνωστό τοις πάσι
την ευτυχία δεν κάνουν να τους μοιάσει
τέρμα λοιπόν το μάθημα, πηδάω από την έδρα
της πολιτικής οικονομίας εννοείς
φορώ το καπελάκι μου να βγω στην ανηφόρα
να βρω και την αγάπη μου, που περιμένει ώρα.[1]

Εκεί κάπου πληροφορηθήκαμε ότι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί εισέβαλαν χθες στο κτίριο της ΕΡΤ, όπου πραγματοποιούταν η μαγνητοσκόπηση μιας συνέντευξης της Υπουργού Παιδείας.
Νέες σκέψεις σκόρπιες κι αισθήματα ανάμικτα, όταν ακούσαμε το πως έκριναν και ανάλυσαν το γεγονός, αυτοί που όταν ήταν "αλλού" και όχι εκεί που βρίσκονται τώρα, πιθανόν και να υποστήριζαν την όλη πράξη, αλλά και όσους την υποστήριξαν, αλλά προφανώς να ρωτηθούν όλοι τους πόσο ανταμοίβεται η ωριαία αντιμισθία στην εκπαίδευση, το πιθανότερο είναι να μιλήσουν για τη δομική κρίση ή να παραπέμψουν στο παράδειγμα της Αργεντινής.

και μετά;

Αυτά τα λόγια με σφίξανε σαν πένσα,
τα είπε χθες το βράδυ μια ψυχή
κι ένας φαλάκρας, απ' έξω και από μέσα χαμογελούσε,
ναι, γιατί να σκοτιστεί.

Θυμάσαι που βαλάντωνες εκεί στην εξορία
και διάβαζες και Ρίτσο και αρχαία τραγωδία;
τώρα κοκορεύεσαι επάνω στον εξώστη
και μιλάς στο πόπολο σαν τον ναυαγοσώστη.

Στη φοιτητριούλα που σ' έχει ερωτευτεί
θα σε καταγγείλω πονηρέ πολιτευτή.
Τζάμπα χαραμίζει θα πάω να της πω
το νεανικό της και αγνό ενθουσιασμό.

Εκείνο που υψώνεται και σε εκμηδενίζει
είναι της καρδούλας μου το φως που ξεχειλίζει
και ότι σε γλιτώνει και σου δίνει την αιτία
είναι που χρειάζεται και η γραφειοκρατία.

Ο πρώτος προβοκάτορας απ' όλους στη ζωή μου
είναι η αφεντιά σου που αντιγράφει την φωνή μου.
άλλαξες το σώμα μου με έπιπλα και σκεύη
σαν τον σοσιαλισμό που σε βολεύει.

Χαρά να σε γιαούρτωνα εκεί που ρητορεύεις
εκεί που με χειροκροτάς χωρίς να το πιστεύεις
παίρνεις την αλήθεια μου και μου την κάνεις λιώμα
απ' το πόδι με τραβάς βαθιά μέσα στο χώμα.
[2]

Μου έχει μείνει και σαν ιδιοτροπία να μαζεύω και να φυλάω που και που και μερικά αποκόμματα από τις εφημερίδες. Αυτή την Κυριακή κράτησα σαν σελιδοδείκτη ανάμεσα στις σελίδες από τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου, ίσως γιατί το βαθύ μπλέ του εξώφυλλου πααρπέμπει και στο αντίστοιχο κόκκινο εξώφυλλο του άλλου, του νεώτερου βιβλίου από τον απόγονό του:

"Η γενιά αυτή, η γενιά μου, που πιο πολύ από οποιαδήποτε άλλη μίλησε για επανάσταση και λιγότερο από οποιαδήποτε άλλη έκανε επανάσταση, αντί να πρωτοστατεί στη διαιώνιση του σάπιου μοντέλου, που δημιούργησε, θα πρόσφερε υπηρεσία στον τόπο αν συναινούσε να γκρεμιστεί ό,τι διεφθαρμένο και ατελέσφορο οικοδόμησε. Ωστε, τουλάχιστον, να βοηθήσει κάποια επόμενη γενιά να χτίσει."

Λες αυτά να γράφουν και για μας μετά από χρόνια; Πιθανόν. Εξάλλου, εκτός από την Κυριακή των Ευρωεκλογών και άλλες καλοκαιριάτικες Κυριακές

Φέτο στην πλαζ μας πρωτοείδα
όλους μας με τα κινητά
κι αυτήν τη ροζ, σομόν σελίδα
στα στήθη μας τα τριχωτά.
[3]

να αναφωνούν:

Σ' ευχαριστώ, ω εταιρία,
εν αφθονία μου παρέχεις
στέγη, τροφή και προστασία
Σ' ευχαριστώ, ω εταιρία
[4]

Και τώρα, όλοι αυτοί, όπως και οι παραπάνω, μας καλούν να βγούμε σε δρόμους και πλατείες, αλλά είναι άγνωστοι από τις ουρές στον ΟΑΕΔ για να θεωρήσουν την κάρτα τους και στις άλλες ουρές για τις προσφορές των σούπερ μάρκετ.

Έρχεστε κατά πάνω μου
μιλώντας σαν τρελοί
τ' αυτιά μου κλείνω
κι αφήνω μια φωνή.


Σημαία από νάιλον
υψώνουμε σημαία πλαστική
ο κόσμος δεν έχει τίποτε να χάσει
και τίποτε να βρει. [5]

αλλά έστω κι έτσι σε ποια πλατεία να τους βρεις; να σταθείς σε μια; να τις γυρίσεις όλες;


[1], [2] Ρεζέρβα 1979
[3] Ο χρονοποιός 1999
[4],[5] Ο μπάλλος 1971

Αρχειοθήκη ιστολογίου

ΔΙΑΒΑΤΕΣ

ΚΑΛΩΣ ΟΡΙΣΑΤΕ!

Συνολικές προβολές σελίδας

FeedBurner FeedCount